Arena Kreatywnej Edukacji

Edukacja Kreatywna

„Kreatywność to cud połączenia dziecięcej, niczym nieograniczonej energii z czymś przeciwnym i wrogim – poczuciem porządku wynikającym ze zdyscyplinowanej inteligencji dorosłego.” Norman Podhoretz

Edukacja kreatywna wyróżnia się przekraczaniem schematów w myśleniu i działaniu, odejściem od encyklopedyzmu na rzecz kształcenia aktywizującego, wyzwalającego samodzielność i inicjatywę w dostrzeganiu, formułowaniu i rozwiązywaniu problemów.  Kreatywne powinny być zarówno metody jak i sam nauczyciel. Innowacyjność i pomysłowość nauczyciela ma służyć realizacji celów edukacji kreatywnej, tj. angażować uczniów do twórczego myślenia, praktycznego wykorzystania zdobytej wiedzy oraz aktywnego udziału w życiu i właściwego pełnienia ról społecznych.

Edukacja kreatywna to:

• dostarczanie,  jak największej liczby doświadczeń, by otwierać na różnorodność otaczającego świata,
• zachęcanie do ekspresji i samodzielnego przekształcania zastanej rzeczywistości,
• wspieranie samodzielnych wyborów dziecka oraz jego niezależności,
• docenianie podejmowanych inicjatyw, co wzmacnia poczucie sprawstwa i kształtuje pozytywny stosunek do podejmowania zadań,
• dostosowanie poziomu trudności i treści zadań do indywidualnych potrzeb, możliwości i aspiracji,
• stymulowanie do samodzielnej eksploracji oraz umożliwienie dokonywania odkryć,
• kształtowanie wnikliwości poznawczej, wystrzeganie się schematów i gotowych rozwiązań,
• wzmacnianie umiejętności stawiania celów i planowania działań,
• ograniczanie zewnętrznej oceny na rzecz samodzielnej oceny jednostki,
• stawianie wyzwań będących okazją do sprawdzenia swoich możliwości i dokonania adekwatnej samooceny,
• stwarzanie warunków do nawiązywania kontaktów z innymi ludźmi oraz twórczej współpracy.

Osoba kreatywna jest:

• otwarta na nowe informacje, nawet, jeśli są one sprzeczne z jej dotychczasowym sposobem myślenia,
• dociekliwa – nie przyjmuje odpowiedzi do momentu, gdy ich w pełni nie rozumie,
• niezależna zarówno w sferze intelektualnej, jak i społecznej i moralnej,
• wrażliwa, gdyż uwzględnia poza abstrakcyjnym także zmysłowe oblicze świata,
• odważna, dzięki czemu lubi eksperymentować i przewidywać, a wskutek tego przełamywać utarte schematy, jednocześnie zachowując szacunek dla faktów,
• pozytywnie nastawiona do samego siebie, jednocześnie będąc świadomą własnych ograniczeń,
• pełna sprzeczności – z jednej strony jest wytrwały i chętnie podejmuje wysiłek, z drugiej natomiast jest „plastyczny” i zmienia rytm pracy ze względu na uwarunkowania przebiegu procesu twórczego,
• nastawiona na przekształcanie rzeczywistości –  rezygnuje z tego, co dane i wygodne, na rzecz tego, co możliwe; postrzega rzeczywistość jako jeden z możliwych wariantów, który można zamienić na inny,
• odporna na niepowodzenia, gdyż wie, że twórczość wymaga wysiłku, nie dając jednocześnie gwarancji powodzenia.

Założenia edukacji kreatywnej:

• kreatywność to nie tylko tworzenie innowacyjnych i cennych dzieł, ale także specyficzna postawa człowieka wobec świata, przejawiająca się w jego działaniu nastawionym na sam proces tworzenia,
• twórczość nie jest zarezerwowana wyłącznie dla sztuki; może przejawiać się w niemal każdej dziedzinie aktywności,
• twórczość nie jest tylko domeną elit artystycznych i naukowych; każdy człowiek może być twórczy, gdyż posiada elementarne zdolności myślenia dywergencyjnego (rozbieżnego), które ze względu na płynność (tj. łatwość wytwarzania w krótkim czasie dużej liczby wytworów) oraz giętkość (czyli zdolność do wypracowywania jakościowo różnych efektów), jest podstawą twórczego myślenia i działania,
• potencjalna zdolność do myślenia dywergencyjnego może być stymulowana, m.in. poprzez stawianie problemów otwartych i konstruowanie zadań problemowych,
• działania wspierające kreatywność to także przezwyciężanie zarówno zewnętrznych (takich jak normy grupowe), jak i wewnętrznych (tkwiących w jednostce) przeszkód twórczego myślenia,
• edukacja kreatywna wykorzystuje „twórcze operacje” umysłowe takie jak rozumowanie dedukcyjne, indukcyjne, metaforyzowanie, dokonywanie skojarzeń oraz abstrahowanie,
• w kształtowaniu twórczych predyspozycji człowieka kluczową rolę odgrywają warunki społeczne, dostarczające fundamentalnej dla twórczości materii – międzyludzkich interakcji; edukacja kreatywna jest bogata spotkaniami z drugim człowiekiem, skarbnicą międzyludzkich interakcji nie zaś wielością i różnorodnością środków dydaktycznych, które ograniczają rozwój twórczych predyspozycji,
• edukacja kreatywna odwołuje się nie tylko do procesów poznawczych, ale i do sfery emocjonalno-motywacyjnej i działaniowej człowieka, stwarza możliwość wypróbowania siebie w różnych obszarach aktywności,
• niezbędnym dla twórczej kreacji tworzywem jest także wiedza, która stanowi punkt wyjścia, surowiec, bez którego poszukiwanie nowych jakości nie byłoby możliwe,
• produktem twórczym może być zarówno rzecz, jak i sposób działania, sposób spostrzegania świata, czynne kształtowanie samego siebie,
• edukacja kreatywna zapewnia równowagę między autonomią jednostki a funkcjonowaniem w świecie zasad i reguł zgodnie z prawdą, iż całkowita niezależność oznacza przymus bycia wolnym.